CZERWIŃSK NAD WISŁĄ

Piotr Kowalczyk
05.11.2015

KLASZTORNA TWIERDZA NA NADWIŚLAŃSKIEJ SKARPIE

Historia Czerwińska związana jest nierozerwalnie z istnieniem klasztoru kanoników regularnych, powstałego tu w XII w. Pierwszy dokument wspominający o Czerwińsku, pochodzący z 1155 r., to bulla papieża Hadriana IV, dotycząca właśnie klasztoru, w którym to dokumencie papież bierze klasztor pod opiekę.
Miejscowość, położona nad Wisłą, stanowiła ważny punkt na szlaku handlowym łączącym Pomorze z Mazowszem. Była też ważnym punktem obronnym podczas najazdów pruskich, jaćwieskich, litewskich.
W lipcu 1410 roku w okolicach Czerwińska wojska polskie Jagiełły przeprawiały się przez Wisłę po moście łyżwowym, specjalnie na tę okazję zbudowanym, aby połączyć się z wojskami litewskimi i ruszyć do walki z potęgą Zakonu Krzyżackiego. Przez kilka wieków Czerwińsk posiadał prawa miejskie. W 1526 r., Czerwińsk został wcielony do ziem Królestwa Polskiego.

Od XVII w., choć popularności przysparzał miejscowości znajdujący się w klasztorze obraz Matki Boskiej Czerwińskiej, uznany za cudowny w 1647 r., postępował proces marginalizacji opactwa, stopniowo tracił znaczenie również sam Czerwińsk.
Mimo położenia nad spławną rzeką i w pobliżu przeprawy miasto nie korzystało specjalnie na handlu zbożem. Zawieruchy wojenne zniszczyły miejscowość, sukcesywnie malała liczba ludności. Czerwińsk  często też nawiedzany był przez pożary i powodzie. Z około pół tysiąca domów istniejących w XVI w. po potopie szwedzkim pozostała połowa, a w końcu XVIII w. istniało zaledwie 40 domów. Gdy w 1795 r. włączono Czerwińsk do Prus, zamieszkiwało go niespełna 300 osób, nie było też żadnej szkoły. Kilkanaście lat później, w dobie Księstwa Warszawskiego mieszkańców było już tylko 150. 

W 1870 r. utracił prawa miejskie i wsią pozostał do czasów współczesnych. Do 1954 roku Czerwińsk był siedzibą wiejskiej gminy Sielec. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie płockim. Obecnie znalazła się w obrębie województwa mazowieckiego, w powiecie płońskim. 

Mało która wieś w Polsce może poszczycić się obiektem takiej klasy. Zarówno bowiem położenie, jak i architektura kościoła i klasztoru sprawiają niezapomniane wrażenie. Potężna budowla usytuowana na skarpie ponad Wisłą i zalesionym wąwozem w założeniu miała charakter obronny. Bazylika Zwiastowania NMP jest jednym z najstarszych kościołów Mazowsza i Polski. Do dziś zachował się tam romański portal i duże (największe w Polsce) oryginalne fragmenty fresków romańskich.

Jeżeli chcielibyście poznać lepiej Czerwińsk, bazylikę i klasztor oraz bardziej szczegółowo ich historię,  a przy okazji zobaczyć coś jeszcze - wybierzcie się tam z KLUBEM GLOBTROTERA  w Niedzielę Palmową, 29 marca 2015 roku.

Szczegóły na temat wyjazdu znajdziecie tutaj >>>  MAZOWIECKIE PALMY

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie