Mazowsze znane i nieznane

Statystyczny Polak na pytanie, co warto zwiedzić w Polsce odpowie zapewne bez wahania: Kraków. Trudno zaprzeczyć tej odpowiedzi, ale oczywiście gród wawelski nie wyczerpuje przebogatej listy polskich ciekawostek rozrzuconych dosyć równomiernie po całym kraju. Tym razem zajmiemy się regionem mazowieckim.

Mazowsze centralne

Góra Kalwaria
W 1666 roku, gdy osadę zakładał biskup Stefan Wierzbowski, nosiła nazwę Nowa Jerozolima i miała spełniać rolę ośrodka kultu religijnego i pielgrzymkowego. Oprócz Kalwarii zbudowano tu 6 kościołów, 5 klasztorów i 35 kaplic. W XVIII w. osiedliła się tam rodzina szanowanych cadyków Alterów, co dało początek rozległej dzielnicy żydowskiej. Wiele z zabytków – zarówno katolickich jak żydowskich – uległo zniszczeniu podczas wojny, ale i tak jest co oglądać. Na obrzeżach Góry Kalwarii znajduje się jeszcze jeden obiekt, nie tak historyczny, jak te dotąd wymienione, ale również bardzo interesujący – to tzw. Wieczernik: kościółek otoczony Drogą Krzyżową, której stacje wykute zostały w kamieniu przez współczesnego rzeźbiarza.

Czersk
Już w XI w. istniał tu gród strzegący brodu na Wiśle. Na przełomie XIV i XV w. książę Janusz Mazowiecki zbudował tu gotycki zamek. W późniejszych wiekach Wisła zmieniła koryto i odsunęła się od Czerska. Miasto straciło na znaczeniu, a zamek z czasem popadł w ruinę. Malownicze pozostałości twierdzy to dziś jedna z najbardziej znanych atrakcji Mazowsza.

Otwock Wielki
Barokowy pałac na wyspie Rokola, na jeziorze będącym wiślanym starorzeczem, wzniesiono w końcu wieku XVII dla marszałka wielkiego koronnego Kazimierza Bielińskiego. Projektował go prawdopodobnie wybitny architekt polskiego baroku – Tylman z Gameren. Po II wojnie światowej obiekt przez wiele lat był niedostępny dla turystów. Dopiero w 2004 r. pałac przejęło Muzeum Narodowe w Warszawie, tworząc Muzeum Wnętrz. Jak na magnacką rezydencję przystało – pałac otoczony jest pięknym, rozległym parkiem.

Tę część Mazowsza możecie poznać z Klubem Globtrotera 21 września 2013  (sobota) na wycieczce pod nazwą ŚWIADKOWIE DAWNEJ ŚWIETNOŚCI   (kliknij w link, aby poznać szczegóły).

Teresin - Niepokalanów
Z Niepokalanowem kojarzy się przede wszystkim działający od 1928 r. klasztor franciszkanów z Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej (stąd zwyczajowa nazwa: Niepokalanów) oraz muzeum o. Maksymiliana Kolbego. Nie wszyscy wiedzą, że zakonnicy mają także własną straż pożarną i zorganizowali obok klasztoru bardzo ciekawe Muzeum Pożarnictwa, po którym sami oprowadzają.

Kampinos i Granica 
Pomnikowe dęby Stefan i Fryderyk (wysokość 27 m., obwód pnia 475 cm) witają wjeżdżających do puszczy w Kampinosie. W niedalekiej wiosce Granica zorganizowano Muzeum Puszczy Kampinoskiej i niewielki skansen.

Czerwińsk nad Wisłą
Wąskie, urokliwe uliczki w starej części miasta pamiętają czasy, gdy Czerwińsk był ważnym ośrodkiem handlu zbożem. Pamiątkami wielowiekowej historii są: pochodząca z I połowy XII wieku bazylika p.w. Zwiastowania NMP oraz sąsiadujący z nią klasztor, w którym od 1923 r. rezydują salezjanie.

Płock
Na stromej skarpie nad Wisłą, zwanej Ostrowem Tumskim, rozłożyło się Stare Miasto Płocka. Nad skarpą górują czerwone wieże XIV-wiecznego Zamku Książąt Mazowieckich i XVI-wiecznej katedry. Wśród obiektów godnych obejrzenia od wewnątrz wyróżnia się Muzeum Diecezjalne, zajmujące część zamku. Nieopodal rozciąga się rynek, z zachowanym średniowiecznym układem przestrzennym i XVIII-wieczną zabudową oraz klasycystycznym ratuszem. Nieco dalej za rynkiem zwracają uwagę strzeliste neogotyckie wieże katedry mariawitów – Płock jest głównym ośrodkiem tego zakonu. Z Płockiem związany był Wadysław Broniewski, co miasto upamiętniło pomnikiem.

Te rejony Mazowsza zwiedzaliśmy z Klubem Globtrotera  na wycieczce pod nazwą MARIAWICI, BUDNICY I STRAŻACY W HABITACH  (kliknij w link,by poznać szczegóły).

Konstancin - Jeziorna – to podwarszawskie uzdrowisko ze specyficznym mikroklimatem. Najbardziej znanym obiektem jest oczywiście tężnia solankowa, mniejsza od ciechocińskiej, ale równie popularna. Otoczona jest Parkiem Zdrojowym, na obrzeżach którego usytuowano obiekty lecznice.

W Konstancinie warta uwagi jest także stara zabytkowa zabudowa ulic Sienkiewicza i Matejki, gdzie rozlokowane są wille śmietanki towarzyskiej przedwojennej Warszawy.

Park Kultury w Powsinie to popularne tereny rekreacji warszawiaków, położone we wschodniej części Lasu Kabackiego, a jego część zajmuje rozległy Ogród Botaniczny Polskiej Akademii Nauk.

Do ogrodu warto wybrać się o każdej porze roku. Najciekawiej jest jednak wiosną, gdy kwitną magnolie, a po nich rododendrony i azalie. Poza typowymi ogrodami znajdziemy tam jeszcze rozległy skalniak, który nieodparcie przywodzi skojarzenia z Tatrami.

Cześć ekspozycji roślinnej znajduje się w oranżerii, gdzie – nawiązując do tradycji innych oranżerii Polski (np.w Łazienkach) i Europy – umieszczono galerię rzeźby, w której można zobaczyć m.in. posąg medytującego Buddy.

Mazowsze południowe:

Radom
Ziemia Radomska stanowi południową granicę z innym rejonem, przebogatym w zabytki i ciekawostki wszelakiego rodzaju – Ziemią Świętokrzyską.
Szary i niedoceniany Radom, kojarzący się bardziej z przemysłem niż z kulturą, to rodzinne miasto Jacka Malczewskiego. Najciekawszym obiektem turystycznym miasta jest Muzeum im. Jacka Malczewskiego przy Rynku, które dysponuje jedną z największych w Polsce kolekcji prac tego słynnego artysty, a ponadto posiada też wiele innych działów poświęconych historii Radomia, malarstwu polskiemu, przyrodzie. Organizowane są tam także bardzo interesują wystawy czasowe o przeróżnej tematyce.

Orońsko
XIX-wieczny pałacyk znanego malarza Józefa Brandta  i otaczający go park to nie tylko Centrum Współczesnej Rzeźby Polskiej. W pałacu urządzono muzeum wnętrz XIX-wiecznych, a po sąsiedzku ekspozycję rzeźby XX wieku  (część w plenerach parkowych, część w galerii pałacowej).

Szydłowiec
Ulokował się w bezpośrednim sąsiedztwie – dosłownie kilkunastu kilometrów; to miasto należy już wprawdzie bardziej do rejonu świętokrzyskiego, ale położone jest tak blisko granic Mazowsza, że – będąc w Orońsku – aż prosi się do niego zajrzeć.W otoczonym fosą, malowniczym gotycko-renesansowym zamku Szydłowieckich i Radziwiłłów mieści się jedyne w Polsce Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych, gromadzące ponad 2 tysiące eksponatów, a wśród nich: dudy, kozły, mazanki, złóbcoki... Najstarsze z nich pochodzą z XVII wieku i do dziś posłuchać można ich dźwięków.

Rejony Mazowsza południowego  poznawaliśmy z Klubem Globtrotera na wycieczce pod hasłem   Malarze, pisarze, dudy i cystersi czyli NIEZNANA ZIEMIA RADOMSKA (kliknij w link,by poznać szczegóły).

Mazowsze Północne

Pułtusk
Gród nad Narwią może poszczycić się najdłuższym w Europie rynkiem, kilkoma zabytkowymi kościołami, zabytkowym ratuszem oraz Domem Polonii, ulokowanym w dawnym zamku królewskim.

Kurpie

Rejon kurpiowski leży na pograniczu Mazowsza i Mazur, kulturowo i geograficznie zwyczajowo zaliczany jest do Mazowsza, choć stanowi wybitnie odrębną jednostkę etnograficzną. W tych okolicach znajdziemy także wiele zaskakująco ciekawych obiektów i miejsc. Wymieniamy tu tylko te najbardziej znane:

Kadzidło, Nowogród, Ostrołęka – państwowe skanseny i muzea kultury kurpiowskiej.

Łyse - co roku już od wielu lat tradycyjnie w Niedzielę Palmową odbywają się tam procesja połączona z konkursem palm wielkanocnych oraz festyn i jarmark kurpiowski.

Myszyniec – ogromny kościół z XIX w. zbudowany w stylu neogotyckim.

Wach - Prywatne Muzeum Kurpiowskie Państwa Bziukiewiczów, a w nim ponad 3 tysiące eksponatów kurpiowskich oraz możliwość obejrzenia i zakupu misternie wykonanych frywolitek i puszczańskich kurpiowskich bursztynów.

Rezerwat Czarnia – jedyne w Polsce zachowane sosny bartne.

Rezerwat Serafin – jeden z niewielu w Polsce uprzystępnionych do zwiedzania rezerwatów torfowiskowo-bagiennych (kładka nad bagnami o długości ok. 400 m. i szlak dydaktyczny)

Rejon kurpiowski wiele osób zainteresowanych miało  okazję poznawać na kolejnych wycieczkach Klubu Globtrotera z cyklu KURPIOWSKIE PALMY  wiosną i jesienią roku  2011 oraz w Niedzielę Palmową 2012.

Warszawa
Oczywiście, mówiąc o atrakcjach turystycznych Mazowsza, należy wymienić stolicę tego regionu. Miasto stołeczne tak się jednak przez wieki rozrosło, że stało się osobną atrakcją turystyczną. Poznając Mazowsze zwiedzamy zatem oczywiście i jego stolicę. Ale to już temat na zupełnie inną, osobną opowieść.

A kto chciałby przyjrzeć się temu miastu z bliska i poznać jego sekrety może wybrać się SPACERKIEM PO WARSZAWIE  z Klubem Globtrotera, po różnych trasach, kilka razy w miesiącu (kliknij w link,by poznać szczegóły).